Fondazione Marisa Bellisario

GENDER PAIN GAP, QUANDO IL PREGIUDIZIO SULLE DONNE IMPEDISCE L’ACCESSO ALLE CURE

di Giulia Catricalà*

Che sia stata proprio Anna O., la celebre paziente di Breuer apparentemente affetta da isteria, a dar vita a una lunga tradizione di patologie femminili sottostimate dai medici?

Siamo nella Vienna del 1890 e Bertha Pappenheim, cui sarà attribuito il nome letterario di Anna O, è una brillante giornalista che si dedica con tempra e vitalità ai temi dell’emancipazione femminile quando inizia a manifestare sintomi invalidanti come la paralisi del collo, una parziale cecità e altri disturbi tra cui sonnambulismo e allucinazioni.

Si affida così alle cure innovative dello psichiatra Josef Breuer che cerca di alleviare la sua condizione con numerose sedute di ipnosi. Del suo caso si interesserà anche Freud ritenendola affetta da isteria e dando il via ai noti studi sulla psicoanalisi.

Le tracce della complessa storia clinica di Anna O. tendono a diradarsi negli anni, ma possiamo dire con certezza che la giovane donna ebbe gravi ricadute e dovette ricorrere a massicce dosi di morfina per gestire i suoi sintomi. Quale fosse la reale patologia di Anna O. resta un mistero, visto che il termine isteria è considerato ormai obsoleto, non figurando neppure nella più recente edizione del manuale dei disturbi mentali, il DSM-5.

Tuttavia la narrazione a tratti mitica e leggendaria del suo caso, tramandata con stigma nei contesti accademici e scientifici, è riuscita a impregnare la cultura medica di miscredenze sulle donne e a costruire un muro invalicabile di ignoranza su svariate patologie in rosa ritenute per anni psicosomatiche e diagnosticate tutt’oggi con decenni di ritardo ed elevatissimi costi sociali. Non ha certamente aiutato l’etimologia della parola isteria, che deriva dal greco Hysteron e significa utero, corroborando nel tempo la convinzione di uno stretto rapporto tra nevrosi e genere femminile. Si parla infatti di Gender Pain Gap per indicare quel fenomeno per cui il dolore fisico, quando riferito dalle donne ai professionisti del settore sanitario, viene sottostimato e non trattato adeguatamente a causa di un tenace pregiudizio legato al genere che interessa tutti gli addetti ai lavori del mondo-salute. I sintomi riferiti dagli uomini sono considerati, invece, credibili e degni di essere indagati ulteriormente. Da un sondaggio del 2020 sull’endometriosi, malattia cronica invalidante, è emerso che lamentare dolore ginecologico ha contribuito a diagnosi errate nella metà dei casi. Altre ricerche hanno evidenziato che una donna ha maggiore probabilità rispetto a un uomo di vedersi prescrivere un ansiolitico piuttosto che un analgesico.

Proprio negli ospedali vige infatti un sistema di valori maschilistici di stampo ottocentesco e il Gender Pain Gap, che rientra a pieno titolo nella violenza di genere, risulta essere all’ordine del giorno, insieme al Gaslighting, quel fenomeno di manipolazione psicologica per cui un individuo viene fatto dubitare della sua stessa percezione e memoria. Il dolore è già, di per sé, un’esperienza cognitiva difficilmente afferrabile e oggettivabile nella precarietà di ogni definizione, la circostanza che non venga ritenuto reale e scatenato da cause organiche aggrava notevolmente la condizione delle pazienti e impedisce l’accesso alle cure. Basti pensare alla fibromialgia, alle patologie autoimmuni e, come si accennava sopra, all’endometriosi. Per quanto riguarda quest’ultima, il cui sintomo più caratteristico è proprio il dolore avvertito durante le mestruazioni, si stima un ritardo diagnostico di 8/9 anni. Questa malattia, se non trattata in tempo, porta spesso a ospedalizzazioni e interventi di chirurgia invasivi. In una ricerca del 2014 condotta dalla sociologa Janet Armentor sulla fibromialgia è emerso che tutte le pazienti percepivano angoscia per non essere credute ed essere accusate dagli specialisti di fingere i loro sintomi o di stare esagerando. Nella quasi totalità dei casi le intervistate hanno riferito di aver sofferto per i giudizi, il sospetto e lo scetticismo dei medici prima di arrivare alla diagnosi.

Nonostante l’importante progresso scientifico degli ultimi decenni e il proliferare delle giovani attiviste che divulgano sui social le loro storie di invisibilizzazione, il mondo della medicina non riesce ancora a svincolarsi dal pregiudizio sulle donne.

*Giornalista

Iscriviti alla Newsletter

31 commenti su “GENDER PAIN GAP, QUANDO IL PREGIUDIZIO SULLE DONNE IMPEDISCE L’ACCESSO ALLE CURE”

  1. стоимость билета москвы до лабытнанги кофемолка электрическая купить в москве недорого на озон инженер по метрологии
    вакансии москва и московская область ул
    красного маяка 13б москва судебный участок

  2. ерекше жануарлар туралы мәлімет, жануарлар
    дүниесі летродей отзывы, летрозол купить в астане
    ана тілі ұлттық құндылық, тіл ұлттық ұлт ретінде сақталуына негіз болатын
    басты құндылық эссе jet самокаты скачать,
    jet самокаты промокод

  3. суқұйғыш әйелдердің басқа зодиак белгілерімен үйлесімділігі texnoled, svet kz кіші
    қазан салдары, голощекиннің кіші қазан идеясы мәні
    мен салдары сахна өнері постер, сахна
    мәдениеті

  4. ұстаз деген асыл жан құрмет көрген ғасырдан текст, ұстаз
    туралы эссе жазу запис на консульський
    прийом, mfa.gov.ua сайт қаржы туралы 10 мықты кітап, қаржылық сауаттылық
    сабақ жоспары әлем кереметтері эссе, әлемнің екінші жеті кереметі

  5. кайрат нуртас – сени суйем скачать
    бесплатно, сени суйем на русском
    скачать австралия көлдері, австралия өсімдіктері академиялық жұмыстар, академиялық жазылым
    мақсаты қаржы сарапшысы деген не, мемлекеттік кірістер комитеті перевод

  6. текст песни балапан, әжесінің бұзығы скачать аргентина –
    саудовская аравия состав, аргентина – саудовская аравия: прогноз ерте ауызды бекіту, ауызды
    10 минут бұрын бекіту алкоголь в исламе,
    алкоголь в исламе хадисы

  7. aru astana международный выставочный центр expo 4 ноября, выставка индия өзім туралы талдау, өзім туралы
    өлең эссе ашық артериальды өзек, туа біткен жүрек ақаулары операциядан кейінгі кезең
    басталады, операция кезіндегі мейірбике ісі

  8. Howdy! Someone in my Facebook group shared this website with us so I came to take a look.
    I’m definitely loving the information. I’m book-marking and
    will be tweeting this to my followers! Great blog and brilliant design and
    style.

  9. пәндік апталықтар, апталықтың ашылуы жас
    балалардың сүйегінің серпімділігі мен иілгіштігіне қатысады, сүйек ұлпасының көп ядролы жасушасы zehra cennetten çiçek cover скачать, zehra – cennetten çiçek mp3 text жас кеменгер олимпиада 2022,
    ертис дарыны павлодар адрес

  10. к чему снится класс в котором ты учишься
    гадания на будущее правдивое ответы во сколько раз сила
    притяжения между луной и солнцем больше чем сила притяжения
    диагностика кармы таро магия кровь животного

  11. с бывшим парнем дома у него сидеть к чему снится
    к какому дереву относится знак зодиака лев русский оберег компания
    женщина лев в постели гороскоп на счастливые числа
    для овна в лотерее 2024 год, счастливые числа для рака
    в лотерею на сегодня

  12. подработка красноярск оплата ежедневно правый
    берег ремонтные работы в жилом доме санкт петербург сайт для подработки дома тюмень подработка оплата ежедневно авито

  13. мұзарт ол көктем оралмайды мұхтар
    мағауин туралы қосымша мәлімет,
    мұхтар мағауин әңгімелері сгибание
    позвоночника мышцы, подвижность позвоночника сандей эйрлайнс алматы контакты,
    sunday airlines проверка брони

  14. бразилия ақшасы қалай аталады,
    бразилия өнеркәсібі қазіргі заманғы жаһандық мәселелерді псмт, қазіргі заманғы жаһандық мәселелер
    аргументті эссе стиральная машина индезит сброс ошибок,
    indesit w105tx коды ошибок байқау кітап
    оқу, кітап туралы сайыс сабақ

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *

Scroll to Top